Door: Mark Hendriks
In de laatste editie van het Blauwe Kamer e-zine een kort stuk over de herinrichting van de Nieuwe Markt in Roosendaal. Over de kwaliteit van het ontwerp zullen de meningen verdeeld zijn, maar in de Brabantse stad zelf is geen discussie over het belang van de herinrichting. Het plein is het decor van de gewenste levendige binnenstad, iets wat onder leiding van Riek Bakker gerealiseerd wordt door wonen, horeca, retail en cultuur te mengen. In dit e-zine treft u een fotoreportage van het plein.
Het ligt niet voor de hand, maar het project deed me denken aan mijn vakantiereis door Albanië. Ik ben aangenaam verrast dat in een land dat nog zichtbaar kampt met de naweeën van de moeilijke jaren negentig – de val van het communisme, een volksopstand in 1997 – er volop aandacht is voor het ontwerp van stedelijke openbare ruimtes.
Neem het Skanderbegplein in Tirana, omringd door de communistische architectuur van de opera en het nationale museum. Hier hield de Italiaanse bezetter Mussolini in de Tweede Wereldoorlog zijn parades. Het plein is volledig autovrij gemaakt. Het Brusselse bureau 54N4e ontwierp op het dak van een nieuwe ondergrondse parkeergarage een enorme stenen vlakte – in hun woorden ‘een leegte te midden van de stedelijke chaos’. Her en der zijn fonteinen geplaatst die op hete zomerdagen voor verkoeling zorgen. Aan de randen liggen door bomen omzoomde parkjes met wandelpaden, zitgelegenheden en bloemrijke borders.
Ik was gegrepen door de zorg waarmee het project is uitgevoerd. Het pleinontwerp is ondanks de enorme schaal subtiel, onder meer vanwege de eenduidige materiaalkeuze. Door het simpele concept – een leegte met een groene rand – straalt het plein kracht uit. Het biedt niet alleen tegenwicht tegen het omstreden verleden dat verborgen ligt in de omliggende gebouwen – door de transformatie tot voetgangersgebied is de belangrijkste plek van de stad weer van de Tiranezen.